شرکت‌های دانش‌بنیان نقش پررنگی در تحقق راهبردهای اقتصادی یک کشور ایفا می‌کنند. این شرکت‌ها از طریق ایده‌پردازی و اتصال آن به فناوری سهم قابل‌توجهی در پیشرفت حوزه‌ تجاری نمودن تحقیقات و ایده‌ها دارند و بر همین اساس در تاریخ ۱۲ مرداد ۱۴۰۱ با استناد به اصل ۱۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات، اصلاح و ابلاغ شد.

شرکت دانش‌بنیان چیست؟

با توجه قانون پشتیبانی از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان، هدف اصلی شرکت‌های دانش‌بنیان توسعه اقتصاد بر اساس دانش است. این شرکت‌ها به صورت تعاونی یا خصوصی اداره می‌شوند و با به کارگیری علم و در کنار آن نوآوری، خلاقیت و ایده اهداف علمی و اقتصادی کشور را تأمین می‌کنند. تحقیق و توسعه در این شرکت‌ها حرف اول را می‌زند و این موضوع می‌تواند مسیر راهبردهای اقتصادی را روشن‌تر کند.

شرکت‌های دانش‌‌بنیان با به‌کارگیری نیروهای متخصص و با سطح دانش بالا سعی می‌کنند تا با تحقیق و توسعه ویژه و با استفاده از سرمایه‌هایی نظیر دانش و فناوری به نوآوری و اختراع در زمینه‌های مختلف اقتصادی دست بزنند. این شرکت‌ها مورد حمایت دولت قرار گرفته‌اند تا از طریق تشویق متخصصین، به پیشرفت کشور در زمینه فناوری و تکنولوژی کمک کنند؛ همچنین تأسیس این شرکت‌ها در تمام شهرهای ایران امکان‌پذیر است.

نقش شرکت‌های دانش ‌بنیان در تحقق اهداف کشور

ثبت یک شرکت دانش‌بنیان و فعالیت مؤثر آن در کشور باعث افزایش دانش و تکنولوژی خواهد شد. علم و دانش در این شرکت‌ها حرف اول را می‌زنند و رابطه مستقیمی با توسعه اقتصاد در کشور دارند. در این شرکت‌ها تحقیق و توسعه به ‌صورت تخصصی انجام می‌شود و مزیتی که موجب رقابتی شدن این شرکت‌ها بوده، علم و دانش بالای کارکنان آنها است. یکی از چالش‌های اصلی شرکت‌های دانش‌بنیان تأمین مالی آنها است که حمایت از دانش ‌بنیان‌ها در بانک صادرات به رفع این چالش می‌پردازد.

حمایت بانک صادرات از دانش ‌بنیان ‌ها

بانک صادرات ایران از ابتدای شهریورماه سال گذشته تا پایان مرداد ۱۴۰۱، مجموعاً ۳۵۳ فقره تسهیلات به شرکت‌های دانش ‌بنیان پرداخت کرده و این مجموع ۳۵۳ فقره به مبلغ ۱۰۶ هزار و ۸۸۱ میلیارد ریال محاسبه شده است؛ همچنین بر اساس آیین‌نامه اجرایی تبصره ۱۶ ماده‌ واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۱، تسهیلات قرض‌الحسنه باید توسط مؤسسات اعتباری و با معرفی صندوق نوآوری و شکوفایی به شرکت‌های دانش‌‌بنیان پرداخت شود.

به گفته دکتر ایمانی از ابتدای سال ۹۸ بانک صادرات، ۲۲ هزار میلیارد تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان پرداخت کرده شده که این مبلغ در ۱۹۸ فقره به این شرکت‌ها تعلق گرفته است. همچنین عضو هیئت مدیره بانک صادرات به ۴۰۸ فقره ضمانت تعلق گرفته به شرکت‌های دانش‌بنیان نیز اشاره کرد.

مدیرعامل بانک صادرات حمایت از دانش ‌بنیان‌ ها در بانک صادرات را رویکرد اصلی این بانک معرفی کرد و گفت: توجیه طرح‌های دانش‌بنیان در بانک صادرات به ‌صورت ویژه بررسی می‌شود تا در صورت تأثیر مثبت در راهبردهای اقتصادی کشور، ارائه تسهیلات به این شرکت‌های دانش‌بنیان در کمترین زمان ممکن صورت بگیرد.

نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه اقتصادی به ‌قدری پررنگ بوده است که معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، به‌ وضوح شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپی را جزو کسب‌وکارهایی می‌داند که اقتصاد باید از آنها عبور کند. توسعه اقتصادی ایران علاوه بر وابستگی‌اش به درآمدهای نفتی به شرکت‌های دانش‌بنیان نیز وابسته است، این وابستگی پیام مهمی برای آینده اقتصاد ایران دارد و باید راه را برای پیشرفت شرکت‌های دانش‌بنیان باز گذاشت.

تفاوت شرکت‌های دانش ‌بنیان با دیگر شرکت‌ها

شرکت‌های دانش‌بنیان به دانش همراه با فناوری معروف هستند. تولید اصلی این شرکت‌ها بر اساس اطلاعات ایجاد شده توسط متخصصین و افراد با سطح تحصیلات بالاست، به ‌عبارت‌ دیگر انجام تحقیقات کاربردی، نظارت بر تحقیقات پژوهشی، توسعه کارآفرینی، تلاش برای رشد کسب‌ و کارها، ارائه خدمات تحقیقاتی و توسعه محصولات جدید فعالیت‌های مهم این شرکت‌ها را تشکیل می‌دهند.

شرکت‌های تجاری برای تولید محصولات خود و ارائه آنها به بازار، از ماشین‌آلات صنعتی، نیروی انسانی تحت ‌عنوان مهندس و کارگر، سرمایه‌های نقدی و حتی زمین استفاده می‌کنند و نهایتاً محصولاتی تولید می‌کنند تا با عرضه کردن آنها به بازار و به فروش رسیدنشان به سود برسند. رقابت در این شرکت‌ها بر اساس سطح کیفیت محصولات و نسبت فروش آنها در نظر گرفته می‌شود؛ اما رقابت بین شرکت‌های دانش‌بنیان به نوآوری و اختراع مربوط است.

شرکت‌های عمومی باید هرساله با انواع مالیات، عوارض و حقوق گمرکی دست ‌و پنجه نرم کنند؛ اما شرکت‌های دانش‌بنیان از چنین هزینه‌ها و مالیات‌هایی معاف هستند. علاوه ­بر ­این، این شرکت‌ها می‌توانند برای تأمین مالی تولیدات و خدمات خود از تسهیلات کم ‌بهره یا حتی بدون بهره توسط بانک‌های ارائه‌دهنده این تسهیلات، استفاده کنند که بر این ‌اساس حمایت از دانش ‌بنیان ‌ها در بانک صادرات در رأس امور بانکی قرار دارد و توجه ویژه‌ای به آن می‌شود.
نوآوری در شرکت‌های دانش ‌بنیان با حمایت بانک صادرات

نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در اقتصاد کشور بر هیچ‌کس پوشیده نیست و بنا بر همین موضوع، قانونی با عنوان حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات، در ایران تدوین شده است. این قانون در سال ۱۳۸۹ تصویب شد و در سال ۱۴۰۱، آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از دانش‌بنیان‌ها اصلاح و مجدداً ابلاغ شد. شرکت‌های دانش‌بنیان کاملاً خصوصی هستند؛ اما حمایت دولت از شرکت‌های دانش‌بنیان، به‌ منظور تشویق آنها برای عملکرد بیشتر در این زمینه است.

بر اساس همین قانون، بانک‌ها موظف هستند تا با ارائه تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان، کسب ‌و کارها را رونق دهند و به توسعه اقتصادی در کشور کمک کنند. بانک صادرات همواره حامی کسب ‌و کارها بوده است و حمایت از دانش ‌‌بنیان ‌ها در بانک صادرات در اولویت اهداف این بانک قرار دارد که این بانک سال‌هاست در این زمینه نقش‌آفرینی می‌کند.