اقتصاد زمانه : هفتمین قسمت از برنامه تلویزیونی- اینترنتی «شارسان» با حضور سیدحمید موسوی، شهردار منطقه یک تهران و مهرداد زواره محمدی، طراح و معمار با موضوع «بررسی

به گزارش اقتصاد زمانه ، در این برنامه شهردار منطقه یک تهران با بیان اینکه بخش معماری و شهرسازی را می توان به قبل و بعد از کرونا تقسیم کرد، گفت: با توجه به اینکه بیماری کرونا به عنوان یک زنگ خطر، تاثیرات شگرفی بر ابعاد مختلف روابط انسان ها داشته است، باید تلاش کنیم تا شهرسازی و معماری ما نیز متناسب با پیامدهای کرونا، به سمتی پیش برود که تاب آوری شهرها را بالا ببرد.

سیدحمید موسوی در این راستا تشریح کرد: باید موضوعات زیست¬محیطی را در شهرسازی و معماری رعایت کنیم و با ساخت شهرهای دوستدار طبیعت، خطرات زندگی شهری را برای شهروندان به حداقل برسانیم و زندگی آرامی را برای آنها به ارمغان بیاوریم.

وی افزود: در مبحث۲۱ مقررات ملی ساختمان سال هاست که بحث پدافند غیرعامل مطرح شده، اما کسی خود را متولی اجرای مقررات ملی ساختمان به ویژه در مبحث۲۱ نمی داند. اما بیماری کرونا موجب شده که توجه جدی¬¬تری به مبحث۲۱ شود.

ضرورت احداث ساختمان¬های سازگار با محیط طبیعی

موسوی با طرح این پرسش که آیامعماری و طراحیفضاهای عمومی و ساختمان¬های ما برمبنای ویروس کرونا انجام شده است، اظهار داشت: طراحی ساختمان¬ها نه تنها در ایران بلکه در کل دنیا، مبتنی بر مقابله با ویروسی مانند کرونا انجام نشده، از این رو در چنین شرایطی تهویه سنتی یا بازبودن پنجره ها به منظور گردش هوای آزاد به عنوان دستورالعمل¬های اتحادیه اروپا الزامی شده است.

وی ادامه داد: بشر امروز تصور می کرد با استفاده از ابزار صنعتی و فناوری می¬تواند بر هرگونه تهاجمیغلبه کند، اما کرونا نشان داد که اگر در گذشته معماران و طراحان ساختمان¬های سازگار با محیط طبیعی را می¬ساختند، به نحوی که جریان هوای آزاد و تهویه ساختمان¬¬ها به صورت طبیعی انجام شود، نشانگر عمق شناخت و درک صحیح آنها از پیرامون خود بوده و به این باور رسیده بودند که باید ساختمان¬های سازگار با محیط طبیعی بسازند.

ضوابط معماری بازنگری شود/مجوز ساختمان¬ها هنوز براساس ضوابط قبلی صادر می شود

شهردار منطقه یک تهران همچنین با اشاره به کاهش تعداد پروانه¬¬های صادره نسبت به سال گذشته گفت: این اتفاق به دلیل شیوع کرونا و عوامل دیگری نظیر جریان سرمایه، مسائل سیاسی و اقتصادی و… رخ داده است.

وی درخصوص نقش شهرداری در متناسب¬سازی ساخت وسازها براساس کرونا گفت: شهرداری به¬عنوان یک دستگاه اجرایی و کنترل کننده مقررات ملی ساختمان فعالیت می¬کند و باید وزارت راه و مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با توجه به نیازهای روز و آسیب¬های ناشی از بیماری کرونا، ضوابط معماری را بازنگری کنند. چراکه در مباحث مقررات ملی ساختمان به این موضوع مهم توجه نشده است.

موسوی تاکید کرد: باید درخصوص ضوابط مربوط به ارتفاع سقف¬ها، میزان ورود و خروج هوا به داخل ساختمان، عرض و ابعاد پنجره¬ها، پوسته خارجی ساختمان، کاربری¬ها و ارتباط کاربری¬های فضاهای مسکونی، تجاری و اداری یک بار دیگر با توجه به کرونا که بیشتر از جنگ جهانی به کشورها آسیب می¬زند، بازنگری شود.

وی درپاسخ به اینکه تاکنون کرونا چه تاثیری بر معماری ساختمان¬ها داشته است، ادامه داد: دستگاه¬های قانونگذار متناسب با نیاز امروز بشر باید ضوابط خاصی را تعیین کنند، چون درحال حاضر مجوز ساخت وسازها براساس ضوابط قبلی صادر می شود، پس فعلا این ویروس بر ساخت وسازهای ما تاثیرگذار نبوده و تاثیرات آن زمانی ملموس است که ابتدا طراحان و دستگاه¬های متولی، قوانین متناسب با این نیاز روز را ابلاغ کنند تا سپس ما به عنوان مجری براساس آنها پروانه صادر کنیم.

تغییر در سبک معماری باید به مطالبه عمومی تبدیل شود

موسوی با انتقاد از اینکه امروزه در خرید مسکن به الزامات ایمنی، بهداشتی، ایمنی حریق، پایداری سازه¬ای، تهویه هوا و… توجه نمی شود، گفت: در گام نخست تغییر در زمینه معماری و شهرسازی ابتدا باید به یک مطالبه عمومی تبدیل شود و اگر خریداران این مسائل را در ساختمان ها مطالبه کنند، سازندگان ملزم به رعایت آنها می شوند.

وی در پایان بیان کرد: در گام بعدی، برای توسعه کاربرد انرژی¬های تجدیدپذیر و تطبیق معماری سنتی با علم امروز در ساختمان ها نیاز است که مرجع بالادستی که براساس ماده ۳۵ قانون نظام مهندسی، وزارت راه وشهرسازی است، الزاماتی را تدوین کند که به عنوان تکلیف به نهادهای مجری ابلاغ شود.

موسوی درخصوص نقش شهرداری در ارائه مشوق¬هایی برای اجرای این ضوابط خاطرنشان کرد: ما به عنوان مدیریت شهری در ابتدا می¬توانیم مشوق هایی را برای سازندگانی در نظر بگیریم که این الزامات را رعایت کنند¬ و پروژه¬های برتر را معرفی و آنها را از نظر کیفی رتبه¬بندیکنیم. این رویکرد موجب می شود تا خریداران براساس تفاوت¬های کیفی ساختمان¬ها پول پرداخت کنند و این اختلاف معنادار قیمت درنهایت ما را به سمت اجرای ضوابط موردنظر هدایت می کند.

اقدامات شهرداری در مقابله با کرونا

موسوی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به ضرورت رعایت پروتکل¬های بهداشتی و ایمنی برای در امان ماندن از بیماری کرونا، تاکید کرد: باید در فضاهای تجمعی مثل ایستگاه¬های مترو و اتوبوس، پایانه¬ها، سینماها و فرهنگسراها، بیمارستان¬ها و درمانگاه¬ها، مال¬¬های تجاری و بازارچه¬ها مردم پروتکل¬های بهداشتی را بیش از پیش رعایت کنند.

وی با اشاره به اقدامات شهرداری در ضدعفونی کردن و رفع آلودگی از محیط¬های عمومی درجهت مقابله با ویروس کرونا گفت: اجرای برنامه¬¬های فرهنگی و نشاط آور و تلاش درجهت روحیه بخشی به کادر درمان و بیماران و همچنین همکاری بین مدیریت شهری و مدیریت بیمارستان¬های مسیح دانشور، طالقانی و شهداری تجریش واقع در منطقه ۱ تهران، ازجمله اقدامات موثر در این زمینه بوده است.

این مسئول در پایان با بیان اینکه ساختمان¬های عمومی در اوج تهاجم ویروس کرونا که تهران در خط قرمز قرار داشت، تعطیل بود، افزود: در این دوره ورود گردشگران به ارتفاعات ممنوع شد و تمامی بوستان ها تعطیل شد. اما با ورود تهران به شرایط زرد و فروکش کردن کرونا، برخی فعالیت¬ها با رعایت پروتکل¬هایی مانند کنترل تب، ضدعفونی محیط و الزام به زدن ماسک در ساختمان¬های عمومی ازسر گرفته شد.

آشتی شهر و ساختمان¬ها با محیط زیست، ارمغان کرونا

همچنین در این برنامه یک طراح و معمارگفت: در این شرایط با توجه به شیوع کرونا، معماری و شهرسازی می¬تواند بسیار موثر و مفید باشد تا بتوانیم به شرایط پایدار و بهتری برسیم.

مهرداد زواره محمدی ادامه داد: با شیوع این بیماری منحوس، تفکر بین¬رشته¬ای مصداق جدی پیدا کرده و ما نمی توانیم به صورت بخشی به موضوعات نگاه کنیم. یعنی یک راه¬حل موثر در یک زمینه، نمی تواند یک راهکار موثر برای تمامی مسائل باشد.

وی تاکید کرد: بر این اساس باید از جمیع جهات اقتصادی، اجتماعی، شهری، بهداشتی، روانی و بصری به شرایط پایداری برسیم که معماری و شهرسازی در این زمینه سهم جدی خواهد داشت.

زواره محمدیبا بیان اینکه کرونا شرایط کار و زندگی ما را کاملا دگرگون کرده است، افزود: آسیب شناسی صحیح می¬تواند منشا تحولات مفید در تمامی زوایای زندگی ما به ویژه در بخش معماری و شهرسازی باشد.

این معمار با بیان اینکه تا قبل از کرونا، خانه¬های ما نقش خوابگاه و محل استراحت شبانه را داشت، افزود: امروز به دلیل اینکه مجبور به حضور طولانی مدت در ساعات روز در خانه¬ها هستیم، پس باید نورکافی، آفتاب و امنیت بصری در خانه-ها تامین شود و ساکنان احساس آرامش و لذت از بودن در خانه خود و گذران اوقات فراغت داشته باشند و معماران و شهرسازان باید در فرایند طراحی و معماری خود حتی در خصوص خانه¬های کوچک متراژ به این موضوعات توجه کنند.

وی تاکید کرد: در کنار این طراحی، پیش بینی یک نظام برای کنترل نقشه ها و صدور مجوزها در شهرداری و شورای عالی معماری و شهرسازی، می تواند به ارتقای معماری و افزایش آرامش و آسایش ساکنان خانه ها کمک کند.

کسب وکارهای ناسازگار با تحولات،محکوم به فنا هستند

به گفته این معمار، حوادثی نظیر جنگ¬ های جهانی، انقلاب صنعتی اروپا، شیوع بیماری وبا و طاعون نشان می¬دهد که در دنیاکسب وکارهایی ناسازگار با تحولات، که استراتژی خاصی برای توسعه ندارند، محکوم به فنا هستند. در حوزه معماری و شهرسازی نیز پس از انقلاب صنعتی اروپا، شاهد مهاجرت روستاییان به شهرها و متعاقبا ظهور پدیده بلندمرتبه سازی و صنعت آسانسور و پیش بینی نور و آفتاب و تهویه در فضاهای مسکونی بودیم.

زواره محمدی افزود: این اتفاقات به راحتی قابل رصد کردن است که در آینده کرونا چه تاثیری بر آشتی شهر و ساختمان-های ما با محیط زیست خواهد داشت. حال چالش مهم حوزه شهرسازی و معماری این است که ما چگونه مجددا به محیط زیست رجوع کنیم و ظهور گواهینامه¬هایی مثل لید و هوشمندسازی ساختمان¬ها تلاشی برای این است که ما را به اصل خود در بخش معماری بازگردانند.

این معمار و طراح با تاکید بر اینکه دفاتر مهندسی درجه یک و موفق، در آینده شامل آن دفاتری خواهند بود که بتوانند این کیفیت را در ساختمان¬ها ارائه دهند، افزود: وقتی مطالبه کیفیت ساختمان¬ها از منظر بصری، روانی و بهداشتی به یک مطالبه عمومی تبدیل شود، معماران و شهرسازان به عنوان یک خط قرمز برای خود در نظر می¬گیرند که بهترین کیفیت را در خلق فضا و طراحی خود ارائه دهند.

بازتعریف فضاهای مرده در ساختمان ها

وی یادآور شد: وقتی این مطالبه وجود داشته باشد، مدیریت شهری و سازمان¬های متولی تدوین استانداردها می¬توانند با این مطالبه عمومی همگام شوند و به یک فصل مشترک برسند تا تحقق این مطالبه را تسریع کنند. همانطور که از وقتی ۱۰۰درصد تراس به عنوان مساحت قابل فروش ساختمان محسوب شد، چالش بین سازنده¬ها و معماران درخصوص حذف تراس از بین رفت و وجود تراس به یک کیفیت در ساختمان¬ها تبدیل شد.

این طراح و معمار تصریح کرد: در شرایط کنونی بازتعریف فضاهای مرده و فراموش شده در ساختمان هادرجهت افزایش ایمنی روانی و آرامش و آسایش ساکنان می تواند کیفیت ایجاد کند.

زواره محمدی با اشاره به اینکه حتی در دوره پساکرونا، اثرات روانی این بیماری سال¬ها با ما خواهد بود، گفت: بنابراین برای تاب¬آوری این موضوع در زندگی آینده، پیش¬بینی راهکارهایی در بخش¬های طراحی، نوع کاربری و تکنولوژی¬های ساخت وساز اهمیت بسزایی دارد.

یک سند الزامی برای ساخت و سازها تدوین شود/ لید، راهکاری برای پایدارسازی ساختمان¬ها
وی پایداری در ساختمان¬ها و ارتباط ساختمان با فضاهای شهری و محیط زیست را از مهمترین مباحث برشمرد و افزود: با آسیب شناسی درست از شهر و ساختمان¬ها به این مهم می رسیم که اگر گواهی نامه لید را بومی سازی و در کشور اجرایی کنیم، می تواند به عنوان یک راه حل برای آینده شهرها و معماری ما مدنظر قرار گیرد. چراکه لید به تمام مباحث پایداری، اجتماعی، اقتصادی، پدافند غیرعامل، زیست محیطی و انسان به عنوان استفاده¬کننده از این فضا می¬پردازد. لذا باید به صورت جدی به این موضوع بپردازیم.

این کارشناس معماری درپایان تاکید کرد: این بیماری ناگوار می تواند راه ما را تسریع کند برای رسیدن به سندی که ما را الزام کند تا در گام اول به صورت تشویقی و ترویجی از سوی مدیریت شهری اجرا شود و بعد به یک الزام در ساخت و سازها تبدیل شود.